Dolar 32,3379
Euro 35,1346
Altın 2.240,65
BİST 8.716,36
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Sakarya 9°C
Hafif Yağmurlu
Sakarya
9°C
Hafif Yağmurlu
Çar 12°C
Per 10°C
Cum 12°C
Cts 17°C

TARAKLI PANAYIRINDAKİ AYININ İNTİKAMI

28 Eylül 2023 17:54
1.624
A+
A-

TARAKLI PANAYIRI

Her sonbahar gelişinde 28 Eylül’de geleneksel Taraklı Panayırı gelir aklıma.

2014 yılı itibariyle son noktanın konduğu Taraklı Panayırı, hasat dönemi sonunda 28 Eylül’de başlar ve 1 Ekim’de biterdi.

Panayırımız ticari faaliyetleri ve yöresel kültüre ait motiflerin işlendiği; süs eşyalarından yerli ve yabancı tüccarların getirdiği kıyafetlere kadar oldukça geniş bir emtia çeşitliliğine sahipti.

Çocukluk-gençlik dönemimde televizyon öncesi yıllarda kasaba insanlarında panayırın özel bir yeri vardı. Panayır tüm insanların özlemle beklediği bir şenlikti.

Panayırda her yaştan kişinin ilgisini çekecek atlıkarıncalar, salıncaklar, dönme dolaplar, atış galerileri, halka atma, penaltı atma, çarkı felek, çadır tiyatroları ve daha nice etkinlik vardı.

Ben bugün yetmiş üç yıl öncesinde Taraklı ve Göynük Panayırında yaşanmış bir ayı hikâyesi anlatacağım.

Ancak öncesinde eski ve şimdi kaybolmuş bir meslek olan ayı oynatıcılığından bahsetmeliyim.

İnsanların en büyük eğlencelerinden biri de ayı oynatıcılarıydı; tefle şarkı söyleyerek ayı oynatırlardı.

Oyunun en beklenen kısmı ise ayıya bir değnek verilerek etrafında döndürüldüğü andı. Ayı oynatıcısı şu komutları verirdi: ‘’Haydi bakalım kocaoğlan şimdi göster bize kocakarılar nasıl yürür’’ ‘’Kocakarılar hamamda nasıl bayılır’’ ’’Aferin sana koca oğlan göster bakalım gelinlik kızlar nişanlısını görünce ne yapar.’’ Eğitilmiş ayı da verilen bu komutlara göre taklit yapardı.

ŞÜKRÜ ÇAVUŞLARIN BURHAN’IN AYI ŞAKASI

Ayı, panayırlar için çok önemli bir hayvandı.

Selahattin Kozcağız Abiden dinlediğime göre yine bir Taraklı Panayırına ayı oynatıcısı gelmiş. Tüm insanlar ayı oynatıcısının etrafında halka olup ayının oynamasını ve verilen komuta göre taklitlerini izliyormuş.

Gösteri sonunda ayı oynatıcısı da yedeğinde ayı ile beraber tefle bahşiş topluyormuş. Seyircilerden ayıya yiyecek ikramında bulunanlar da oluyor. Elma, armut, ekmek gibi… İzleyiciler arasında Taraklı’nın hızlı delikanlı gençleri de var: Selahattin Kozcağız, Salim Çakar, Burhan Ertürk, Ulvi Erkal, Selahattin Korkut, Hamdi Küçükçınar, Alaattin Öncü, Ruşen Küçükçınar abilerim hemen aklıma geliverenler. Tam bu esnada Burhan Ertürk, ayıya büyükçe bir domates ikramında bulunmuş. İşte ne olduysa o an olmuş. Domatesi yiyen ayı adeta delirmiş ve seyircilerin içine doğru homurdanarak hamlede bulunmuş. Ayı oynatıcısı ayıyı zorlukla zapt etmiş. Zaten ayının bu hiddetini gören Burhan Ertürk de oradan hemen kaçmış. Burhan Ağabey, meğerse ayıya ikram ettiği domatesin içine acı frenk biberi doldurmuş.

Taraklı Panayırından iki hafta sonra Bolu Göynük’te de panayır kurulurdu. Aynı gençler Göynük Panayırına da giderler. Bakarlar ki ayı oynatıcısı, ayısını şarkı söyleyerek ve tef çalarak yine oynatıyor. Gençler de seyirci halkasının arasına dalıyor. Sıra bahşiş toplamaya gelince ayı punduna getirip gözüne kestirdiği Burhan Abiye bir el ense çekiyor ve pataklamaya başlıyor. Kinci ayının elinden sahibi sayesinde zor kurtuluyor. Gençler de ayı oynatıcısına Taraklıdaki şakayı anlatıyorlar ve ayı sopa yemekten böylece kurtuluyor.

AYI OYNATICISI MESLEĞİ

Ayı oynatıcılığı geliri iyi olan bir meslekti. Ayıcının bir değneği, bir torbası, bir de tefi bulunurdu. Ayıcılar dağlardan ya küçük ayıyı ya da ininden yavrusunu alıp kaçarmış. Önce yavru ayının burnu delinip zincir halka takılırmış. Zincir çekildiğinde ayı çok acı çekermiş. Daha sonra da oynamasını öğretmek için minik ayının gözlerini bağlayıp kızgın saç teneke üzerine çıkartıp şarkı söyleyip tef çalarlarmış. Ayağı yanan ayı yavrusu, bir o ayağını bir diğer ayağını kaldırmak zorunda kalırmış. Daha sonra da ayı ne zaman bir tef sesi duysa ayağının yanacağını zannederek saç üzerindeki hareketlerini tekrarlarmış.

Ben ayıların bu trajik hikayesini yıllar sonra öğrendim. 1980’lerde ayı oynatmak yasaklandı. ‘’Ayılara Özgürlük Projesi’’nin hayata geçirilmesinden sonra ayılar koruma altına alınmaya başlandı.
Yakın akrabam olan özlem ve rahmetle andığım Burhan Abim, acısı burnunda olan o ayının hikayesini bilseydi, zannederim ki bu şakayı yapmazdı.

Not: Ben bu yazıda ismi geçip vefat eden büyüklerimi özlem ve rahmetle anıyorum. Hayatta olan Salim Çakar Abiye sağlık, mutluluk ve huzur dolu ömür diliyorum.

 


YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.