Güç bozar mutlak güç mutlaka bozar

Uzun süre iktidarda kalanlar ne hikmetse koltuğa yapışıyorlar. Devletin uçsuz bucaksız yetkilerine alışıyorlar.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu “Panorama” adlı romanınında Milli Mücadele heyecanıyla yola çıkmış olanların uzun iktidar yıllarında nasıl bozulduğunu, O dönemlerdeki tüm siyasi hayat “Şef’in gözüne girmek”ten ibaret olduğunu, İnsanlara mevkii makam veren, onları milletvekili yapan odur.
Tek parti dönemindeki diktatör valileri hiçbir şey yapmadan yerinde oturan belediye başkanlarını, arsa spekülatörlerini, kodamanların şatafatını genişçe romanının da anlatır.
Namık Kemal’in şiirinde dediği gibi “Geldik vatan kavgasına / Düştük rütbe yağmasına!”
“Mücahitlerin müteahhit olması”  “davaya adanmışlara, davaya dadanmışların galip gelmesi”
“Sırtını devlete dayayan siyaset”in yandaşlarına nimet dağıtması,
Tek partili dönemdeki devlet partisine milletin en büyük tepki vermesi Osmanlı’dan beri en gelişmiş bölge olan Ege şehirlerinde ortaya çıkmıştır. Önce “Serbest Fırka” kurumuş, sonra Demokrat Parti.
Bugün, “elim CHP’ye gitmez” diyenlerin CHP’ye bir ölçüde oy vererek onu birinci parti yapmalarında da “sırtını devlete dayayan siyaset”in kibir ve partizanlığına tepki duygusu tıpkı tek partili dönemdeki tepki gibi oldu diyebiliriz.
Tarihin bize söylediği, “güç bozar, mutlak güç mutlaka bozar” kanunudur.
‘Dindarlar yolsuzluk yapmaz’ inancını ve güveni bu iktidar yıktı.
İşte, Türkiye “yolsuzluk algı endeksi”nde hiç bu kadar aşağı düşmemişti.
Hele de CB sisteminde parti ve devlet iç içe geçtikten sonra.
Freedom House ( Dünya Özgürlükler Evi) 1972’den beri, bütün ülkelerde doğrudan anket yaparak, sivil toplum örgütleri ile görüşerek, demokrasi endeksi düzenliyor.
Bu endekste Türkiye siyasi haklar ve sivil özgürlükler olarak, özgür olmayan statüde yer alıyor.
Türkiye dâhil İslam nüfusunun tamamı özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.
Endekste 100 özgürlüğün en yüksek olduğu statüyü gösteriyor. 2023 yılında bazı Afrika ülkeleri ve Pakistan ile Türkiye’nin puanları şöyledir;
Güney Afrika; 79/100
Botswana 72/100
Namibiya 77/100
Somali 43/100
Pakistan 35/100
Türkiye 33/100
Bir Türk vatandaşı olarak yukarıdaki tabloya bakıp, yeni devlet olmuş Afrika’nın kabile devletleri ve Asya’nın şeriat devletlerinin gerisinde kalmak bir utanç tablosudur.
World Justice Project (Dünya Adalet Projesi) 2012 yılından bu yana ülkelerin uygulamada hukukun üstünlüğüne ne ölçüde bağlı olduklarını gösteren Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ni hazırlıyor.
Hükûmetlerin ellerindeki yetkiler, yolsuzluk, açıklık ve şeffaflık, temel haklar, düzen ve güvenlik, düzenleyici uygulamalar, hukuk mahkemeleri ve ceza adaleti başlıkları kullanılarak hesaplanan bu endekse göre, hesaplanan endeks değeri 1’e ne kadar yakınsa hukukun üstünlüğü o derece yüksek olurken, 0’a ne kadar yakınsa hukukun üstünlüğü o kadar düşük olarak nitelendiriliyor.
Raporun 2023 yılı sonuçlarında, Türkiye’nin 2016 yılındaki 0.46 olan notu 2023’te 0.41 puana geriledi ve 142 ülke arasında 117. sırada yer aldı. Türkiye’nin detayda bazı kriterlerde aldığı en düşük puan ve 142 ülke içinde sıralaması şöyledir;
Hükûmetin denetimi ve yanlışlarının frenlenmesi: 0,28 puan ile 137. Sıra
Temel Haklarda: 0,30 puan ile 133. sıra;
Düzenleyici Uygulamalarda: 0,42 puan ile 116. sıra;
*Sivil Adaletde: 0,41 puan 119. sıra;
*Ceza Adaletinde: 0,38 puan 107. sıra;
Temel haklarda Türkiye dünyada sondan 11. ülkedir.
Hukuka güven duymayan bir yabancı sermaye Türkiye’ye gelmez. Hukukun üstünlüğü olmayan bir Türkiye Batı medeniyeti anlayışını sürdüremez.
Tek partili dönemdeki güç zehirlenmesine o dönemde milletin Ege’den verdiği tepki 60 yıl sonra yine Ege’den başlaması tesadüf değil gibi gözüküyor.
Türkiye’nin siyasi haklar ve sivil özgürlükler karnesi böyle bozukken yabancı sermayenin gelmesi imkansız olur.
Ekonomideki fatura, yeni düzenlenen KDV uygulamasında da görüldüğü üzere yine dar gelirliye kesilmeye devam edecek.
Ülke ekonomisinin dar gelirlinin bütçesiyle düzelmeyeceğini sağır sultanlar biliyor ama Mehmet Şimşek galiba bilmiyor.