Taraklı’da 5- 6 Mayıs Hıdrellez Şenliği

Sakarya’nın somut olmayan kültürel miraslarından biri de Hıdırellez şenlikleridir.

1990’lı yıllara kadar Hıdrellez şenlikleri Taraklı’da daha yoğun ve coşkuyla kutlanırdı.

Hıdrellez, bütün Türk dünyasında bilinen mevsimlik bayramlarımızdan biridir. Hızır günü olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanlara yardım eden Hızır ile tüm denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas’ın dünyada buluştukları gün olarak kutlanıyor. Hızır ve İlyas sözcükleri birleşerek halk ağzında hıdrellez şeklini almıştır.

Halk arasında kullanılan takvime göre eskiden yıl ikiye ayrılmaktaydı. 6 Mayıs günü kış mevsiminin bitip 8 Kasım’a kadar sürecek sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına geliyordu.

Hıdrellez, baharın müjdecisi ve bolluk, bereket ile doğanın uyanışını simgeleyen, Türk ve İslam kültürlerinde önemli bir yere sahip olan bir gündür.

Öncelikle hıdrellez günü öncesinde Hızır’ın evlerimize uğrayacağı göz önüne alınarak evlerimizde temizlik yapılırdı. Hıdrellez günü giyilmek üzere genç kızlar, genç erkekler, komşu kadınlar gruplar halinde birer örnek yeni giysiler diktirirlerdi. Örneğin paylaştığım fotoğrafta benin ve arkadaşlarımın giydiği gömlekler aynı kumaş ve sarı renkliler.

Hıdrellez şenlikleri, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan akşamda Taraklı Merkezde dilekler tutularak, dualar edilerek ve yollara ateş yakıp üstünden atlanarak başlardı. Dilekler tutulup gül ağacına asılıyor veya toprağına gömülüyordu, toprağına resim yapılıyordu, soğan yaprakları kesilip ip bağlanıyordu, tutulan dilekler suya bırakılıyordu…İnanışa göre ateşin üzerinden atlamanın nazardan ve hastalıktan koruduğuna inanılıyordu.

Çocukluğumda, gençliğimde hıdrellez şenlikleri Gölpazarı Yolu güzergahındaki Düz Türbe/Dokuzlar Türbesi’nde ve devamındaki Acısu Mevkiinde yapılırdı ve yediden yetmişe herkes katılım sağlardı.

Komşular kendi aralarında anlaşarak akşamdan hazırladıkları yemeklerle giderlerdi Hıdrellez şenliklerine. Dolma, Keşkek, tuzlu buğday, etli nohut, cevizli çörek, kaplama börek, yufka tatlısı, köpük helva gibi her ne ararsan olurdu götürülen yemeklerin arasında.

Yemekler yenilip çaylar içildikten sonra türbe ziyaretleri yapılırdı. Sonrasında salıncaklar kurulur, ip atlanır, top oynanır, şarkılar söylenirdi. Çocuklar mendil kapma ve yağ satarım bal satarım oyunlarını oynarlardı. Genç erkekler, genç kızlar yol boyu gezerlerdi. Bu şenlik sabahtan başlayıp ikindi namazı sonrasına kadar sürerdi.

Günümüzde Hıdrellez artık eskiden olduğu gibi birlik ve beraberlik içinde kutlanmıyor.

Söylerim baharın müjdecisi Hıdrellezin hepimize bolluk ve bereket getirmesi dileğiyle eski bir Hıdırellez Duası ile bitirmek istiyorum:

“Nesi varsa, bölüşecek biri olsun. Nesi yoksa, bulup getirecek biri olsun.”

Alaattin Yılmaz – 5 Mayıs 2024