Taraklı’da yüz yıl önce’ “yüz yıl sonra Mustafa Kemal Paşa “

Taraklı’da “Yüz Yıl Önce, Yüz Yıl Sonra: Mustafa Kemal Paşa”

Öncelikle Taraklı’daki saha çalışmasında destek olduğum ve içinde Taraklı’nın da olduğu “Yüz Yıl Önce, Yüz Yıl Sonra: Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyet Yolu” kitabı hakkında edindiğim bilgileri aktaracağım.

Garanti BBVA Teftiş Kurulu Başkanı Osman Bahri Turgut’un önerdiği ‘Fotoğraflarla Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyet Yolu’ projesi gereği bankanın Fotoğrafçılık Kulübünün gönüllü üyeleri, Kulüp Fotoğraf Danışmanı Selim Uçar Çam ve bu kitap tasarımı için mümkünworks ekibiyle planlama yapılmış.

Arşiv incelemeleri yaparak ve akademik destek alarak 3 ay gibi çok iddialı ve kısa bir saha çalışmasıyla ‘Yüz Yıl Önce, Yüz Yıl Sonra: Fotoğraflarla Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyet Yolu’ kitabı hazırlanmış. Kitabın metinleri de Osman Bahri Turgut tarafından kaleme alınmış.

100 yıl önceki fotoğraflara ulaşmak için ciddi arşiv taramaları yapılmış. Saha çalışmalarında, yerel tarihçilerden destek alınmış.
Proje kapsamında, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a hareketiyle başlayıp, cumhuriyetin ilanına kadar geçen sürede, adım adım kat edilen safhaların birer hatırası olarak günümüze kadar ulaşan fotoğraflar esas alınmış. Amaç, yüz yıl önceyi günümüze taşımak, Milli Mücadele’nin zorlu anlarına bugünden geriye doğru coğrafik noktadan bakmak.

Daha önce denenmemiş bir görsel anlatım diliyle, yüz yıl öncesiyle günümüz arasında görsel bir yolculuğa çıkarmayı amaçlamış. Tarihsel bir roman tadında hazırlanan metinlere, aynı mekânda çekilmiş eski ve yeni fotoğraflar eşlik etmiş.

Kitap, 162’si arşiv ve 202’si yeni çekilen olmak üzere, toplam 364 fotoğraftan oluşmuş. Kitapta, arşivlerden toplanan fotoğraflar arasında mümkün olduğunca farklı yerlerde çekilmiş olanlara ve Milli Mücadele ruhunu yansıtanlara öncelik verilmiş. Bunlar, tarihsel akışa uyacak ve baştan sona bütünlük teşkil edecek şekilde oluşturulmuş.

Taraklı’daki saha çalışmasında Osman Bahri Turgut beye ben destek olmuştum. Taraklı ilçemizi ziyaret etmiş olan Gazi Paşa’nın Hükümet Konağı önünde halk ile beraber zafer için dua ederken çekilmiş bir fotoğrafı internette dolaşmaktaydı. Ama bu fotoğrafın gerçekten Taraklı’da çekildiğine dair bir belge elimizde yoktu. Zira önünde dua edilen Hükümet Konağı artık ayakta değildi. Bu sebeple bahse konu fotoğrafın, Taraklı’nın eski fotoğrafları ile karşılaştırılması suretiyle belgelenmesi gerekiyordu.

Yoğun bir araştırma neticesinde İrfan Ertürk’ün arşivinden 1933 yılında çekilen Cumhuriyetin 10’uncu yıl fotoğrafı ile merhum İsmail Adar’ın arşivinden bir başka Taraklı fotoğrafına ulaştım. Her iki fotoğraftaki Hükümüt konağı ile Mustafa Kemal Paşa’nın önünde fotoğraf çektirdiği konak aynıydı. Böylece bahse konu fotoğrafın Taraklı’da çekilmiş olduğu ilk defa bu çalışma ile belgelenmiş oldu.

Tarafıma armağan edilen bu kitap belgesel niteliğinde bir eser olarak gelecek nesillere kalacak.

100 yıl önce Atatürk’ün önderliğinde başlayan bu büyük yolculuk Türkiye’yi bugünlere getirdi.

Büyük önder Atatürk’ü ve de silah arkadaşlarını, şehitlerimizi rahmet ve minnetle yad ediyor Cumhuriyet’in 100’üncü yılını yürekten kutluyorum.

Alaattin Yılmaz- Taraklı/ 28 Ekim 2023